Europese uitgevers zich keren tegen Google’s AI

Europese nieuwsuitgevers trekken aan de bel. Volgens de uitgevers ondermijnt deze technologie hun bestaansrecht, terwijl Google er zakelijk van profiteert. In dit artikel leest u waarom zij deze stap zetten – en waarom dat volgens hen noodzakelijk is.

AI Overviews werd in mei 2024 grootschalig uitgerold als onderdeel van Google Search. De functie geeft gebruikers direct bovenaan de zoekresultaten een AI-gegenereerd antwoord op hun vraag, samengesteld uit verschillende online bronnen. Kort daarna begonnen ook advertenties in deze overzichten te verschijnen.

De kern van het probleem: verlies van verkeer én controle

Nieuwsuitgevers investeren dagelijks in betrouwbare journalistiek. Die investering rendeert deels via verkeer vanuit zoekmachines zoals Google, waarmee lezers op hun site belanden. Met de introductie van AI Overviews verandert dat speelveld ingrijpend. In plaats van een link naar een artikel toont Google steeds vaker een automatisch gegenereerde samenvatting, gebaseerd op informatie uit onder andere diezelfde artikelen.

Voor de uitgevers betekent dit een dubbele klap: Google gebruikt hun content als bron, maar houdt de bezoeker vervolgens op zijn eigen platform. Het verkeer – en dus advertentie-inkomsten of nieuwe abonnees – blijft uit. Daarbovenop verliezen uitgevers controle over hoe hun informatie wordt weergegeven. De AI-samenvattingen zijn soms onnauwkeurig of onvolledig, en verwijzen lang niet altijd naar de oorspronkelijke bron.

Beweegredenen achter de klacht

De uitgevers, verenigd in de News Media Europe (NME), zien in AI Overviews derhalve een structureel risico voor de toekomst van onafhankelijke journalistiek. Zij stellen dat Google zijn dominante positie op de zoekmarkt misbruikt door eigen AI-diensten te bevoordelen. Bovendien gebeurt dit volgens hen zonder heldere afspraken of compensatie voor de makers van de originele content.

Hun zorgen zijn niet nieuw. Eerder werd al wetgeving geïntroduceerd, zoals de Digital Markets Act, om juist dit soort onevenwichtigheden aan te pakken. Volgens de uitgevers toont Google’s gedrag aan dat vrijwillige afspraken niet volstaan. Alleen via juridische en regelgevende weg kan er een eerlijk speelveld ontstaan.

Wat staat er voor uitgevers op het spel?

Het gaat voor uitgevers niet alleen om inkomsten, maar ook om erkenning, bronvermelding en het behoud van een gezonde informatievoorziening. Als lezers zich beperken tot de AI-samenvattingen bovenaan de zoekresultaten, verdwijnt het verdienmodel van de journalistiek. Op termijn ondermijnt dit volgens de klagers de kwaliteit en onafhankelijkheid van het nieuwsaanbod in Europa.

De belangrijkste bezwaren van de uitgevers zijn:

• Uitgevers verliezen verkeer en inkomsten door AI Overviews
• Content wordt zonder toestemming of vergoeding hergebruikt
• De controle over bronvermelding en context vervaagt
• Google zou zijn dominante positie in zoekresultaten misbruiken
• De klacht is bedoeld om journalistiek toekomstbestendig te houden

Het standpunt van Google

Google benadrukt dat AI Overviews bedoeld is om gebruikers sneller en efficiënter te helpen bij complexe zoekvragen. Volgens het bedrijf blijft er voldoende ruimte in de zoekresultaten voor links naar nieuwsbronnen en andere websites. Ook stelt Google dat de functie nog in ontwikkeling is en dat het voortdurend feedback verzamelt om de werking te verbeteren.

Het bedrijf ontkent dat het bewust verkeer wegneemt van uitgevers, en wijst erop dat gebruikers die meer willen lezen, via de AI Overviews alsnog kunnen doorklikken naar de originele bronnen.

Hoe nu verder?

De Europese Commissie heeft nog niet officieel gereageerd op de klacht. Maar als de aangevraagde spoedmaatregel wordt toegekend, kan dat betekenen dat AI Overviews tijdelijk beperkt wordt binnen de EU. Daarmee zou dit dossier niet alleen invloed hebben op de positie van uitgevers in Europa, maar ook een precedent kunnen scheppen voor hoe AI wereldwijd geïntegreerd mag worden in zoekmachines.