Libelle en Margriet: meer dan kletstantes met twee nietjes

Marjan van Marle (1952), voormalig medewerkster van Libelle en Margriet, heeft vele uren doorgebracht met het doorspitten van talloze edities van de bekendste en oudste damesbladen van Nederland. Dit alles voor haar boek "Je beste vriendin, Libelle en Margriet als venster op de wereld". Ze heeft zich vooral gericht op de hoogtijdagen van de tijdschriften tussen de jaren 30 en 80 van de vorige eeuw - toen het internet nog niet bestond. In haar boek onderzoekt ze de invloed van beide tijdschriften in die periode met grote sociale veranderingen, waarin echtscheiding, de pil, seksuele vrijheid, de wasmachine en de magnetron hun intrede deden.

Van Marle's conclusie is dat de invloed van de bladen groot en verstrekkend was. Dit ondanks dat ze in het verleden zelfs wel eens als "anti-emancipatoir" zijn bestempeld. In haar boek weerlegt ze deze beschuldiging scherp: "onzin", vinden en vonden de vele betrokkenen destijds. Het is duidelijk dat dit boek bedoeld is om dit recht te zetten.

Voorzichtig vooruitstrevend

De damesbladen hebben nooit de revolutie gepredikt. VNU-bladenmaker en Margriet-hoofdredacteur Joop Swart had immers als gouden regel dat de bladen altijd één stap vooruit moesten lopen op het publiek, maar niet twee of drie stappen. Anders zouden ze de aansluiting verliezen. Van Marle laat echter in haar cultuurstudie zien dat de bladen ondanks deze regel toch een belangrijke rol hebben gespeeld in maatschappelijke en emancipatoire ontwikkelingen. Van de introductie van exotische ingrediënten in kookrubrieken tot enquêtes over echtscheiding en seksualiteit. De damesbladen hebben met hun innovatieve inhoud weldegelijk een belangrijke rol gespeeld bij de veranderingen van die tijd.

De ontwikkeling van Margriet tijdens de tweede feministische golf laat zien dat deze koorddans niet altijd even makkelijk was. Hanny van den Horst, de eerste vrouwelijke hoofdredacteur, probeerde haar emancipatie-agenda, maar zag het abonneebestand dalen. De diagnose achteraf was dat het blad té feministisch was en te veel haute couture en ongeschikte interieurs liet zien. Tegelijkertijd wilde de vrouwenbeweging niets te maken hebben met het blad. De feministische uitgeverij Sara weigerde zelfs om haar boeken in Margriet aan te kondigen.

Je Beste Vriendin

In het boek 'Je beste vriendin' vind je geen roddels over het reilen en zeilen op de redactie - hoewel dit met kleurrijke persoonlijkheden als Van den Horst en bladendokter Van Vuure best interessant zou zijn geweest. Het doel van Van Marle was echter om aan te tonen dat Libelle en Margriet veel meer zijn dan alleen maar 'kletstantes met twee nietjes'. Decennialang zijn deze weekbladen voor lezers een praatpaal, een richtsnoer, een vraagbaak, een steun en toeverlaat geweest. Kortom, je beste vriendin. De sterke band die lezers van oudsher met Libelle en Margriet voelen, is volgens Van Marle de reden waarom deze bladen nog steeds bestaansrecht hebben. Daar waar andere grote titels zoals Yes, Viva en Glamour het loodje hebben moeten leggen.

Bron: Villamedia - Linda Nab
Boek: Marjan van Marle: Je beste Vriendin. Libelle en Margriet als venster op de wereld.